Gdzie są rzekotki, kiedy nie ma ich nad stawem?

Na to pytanie spróbował odpowiedzieć J. Pellet i grupa współpracujących z nim biologów śledząc trasy wędrówek rzekotek drzewnych w jednym ze szwajcarskich obszarów chronionych. Nie było to łatwe, bo wyśledzić rzekotkę poza okresem godowym graniczy z niemożliwością.

Zwykle do ustalenia tras wędrówek zwierząt używa się telemetrii radiowej. Tylko jak przyczepić nadajnik radiowy do maleńkiej „żabki”, co gorsza wyposażonej przez naturę w pokrytą śliskim śluzem skórę, i to tak, by nie wpłyneło to na jej zwyczaje? To trochę tak, jakby założyć sobie na stałe kilkunastokilogramowy plecak i próbować zachowywać się jakby go nie było. Radio więc odpada, co pozostaje? Znakowanie radioaktywnym kobaltem (Co60)? Użycie fluoroscencyjnych pigmentów? Próbowano wszystkiego.

Z pomocą przyszła technologia, którą po raz pierwszy zastosowano do poszukiwań ludzi zasypanych przez lawiny. Chodzi o HDF, czyli "harmonic direction finder". Pomysł polega na tym, że urządzenie umieszczone na zwierzęciu nie musi samo generować fal radiowych; w zupełności wystarczy, jeśli będzie w stanie odbić fale o określonej częstotliwości wysyłane przez kierunkowy nadajnik trzymany w ręku. Dla rzekotek udało się skonstruować znacznik-transponder o wadze zaledwie 1/10 grama. Chociaż płazy i tak nie były tym zachwycone i dość skutecznie pozbywały się tak zamocowanych znaczników, udało się prześledzić trasy kilkudziesięciu z nich.

Okazało się, że rzekotki po odbyciu godów wędrują bardzo daleko od zbiornika wodnego (oczywiście jak na swoje rozmiary), zaś kierunek ich wędrówki jest ściśle zaplanowany. Płazy te mają swoje upatrzone terytoria żerowania, często w odległości większej niż pół kilometra od stawu i w niewyjaśniony sposób doskonale orientują się w położeniu geograficznym, ponieważ szlak ich wędrówki to często precyzyjna, prosta linia prowadząca do wybranego celu, którym są zwykle obrzeża lasów.

Wystarczy spojrzeć na mapę. Te małe czarne kółeczka oznaczają miejsca, w których rzekotki pozbyły się swoich znaczników. Duże czarne kropki to prześledzone do końca docelowe terytoria płazów do których udają się po zakończeniu godów.

Źródło:
Use of the Harmonic Direction Finder to study the terrestrial habitats of the European tree frog (Hyla arborea), odczytane z http://my.unil.ch